Diz ve Omuz Ekleminde PRP Uygulamaları

Platelet Rich Plasma (PRP), hastanın kendi kanından elde edilen ve doku onarımını hızlandıran büyüme faktörleri açısından zenginleştirilmiş bir plazma konsantresidir. Bu biyolojik tedavi, vücudun doğal iyileşme potansiyelini doğrudan hasarlı bölgeye odaklayarak harekete geçirir. Kas, tendon ve eklem rahatsızlıklarında sentetik maddeler yerine, tamamen kişiye özel ve doğal bir çözüm sunar. Ortopedik problemlerde cerrahiye alternatif bir yaklaşım olarak değerlendirilen bu yöntem vücudun kendi kendini onarma mekanizmasını uyararak daha kalıcı ve etkili sonuçlar hedefler. Güvenli ve minimal invaziv bir işlem olması, popülerliğini artıran önemli faktörlerdendir.

Platelet Rich Plasma Nedir ve Kanımızda Ne İşe Yarar?

Platelet Rich Plasma, adındaki gibi “platelet (trombosit) hücrelerinden zengin plazma” anlamına gelir. Bu hastanın kendi kanından hazırlanan ve normal kana göre çok daha yüksek yoğunlukta platelet içeren özel bir serumdur. Peki, bu plateletler neden bu kadar önemli? Bunu anlamak için kanımızın içindeki muhteşem ekibe kısaca bakmak gerekir. Kanımız temel olarak şu bileşenlerden oluşur:

• Plazma
• Alyuvarlar (Kırmızı kan hücreleri)
• Akyuvarlar (Beyaz kan hücreleri)
• Plateletler (Trombositler)

Alyuvarlar oksijen taşır, akyuvarlar enfeksiyonla savaşır. Plateletlerin ise en bilinen görevi, bir yaralanma anında kanamayı durdurmak için pıhtılaşmayı sağlamaktır. Ancak onların asıl sihirli gücü bu değildir. Plateletler, içlerinde “büyüme faktörleri” adı verilen yüzlerce onarıcı protein depolayan küçük keseciklerdir. Vücutta bir hasar meydana geldiğinde, o bölgeye ilk koşan acil müdahale ekibi onlardır. Hasarlı dokuyla temas ettikleri anda aktive olurlar ve içlerindeki bu büyüme faktörlerini ortama salarak büyük bir onarım sürecini başlatırlar. İşte PRP tedavisi, bu onarıcı gücü alıp, yoğunlaştırarak direkt olarak sorunlu bölgeye ulaştırma sanatıdır.

Vücudun Kendi İyileştirme Gücü Olan Platelet Rich Plasma Nasıl Hazırlanır?

PRP’nin hazırlanma süreci, teknolojinin ve biyolojinin bir araya geldiği, hassasiyet gerektiren bir işlemdir. Her aşaması, en yüksek verimi ve güvenliği sağlamak üzere dikkatle yürütülür.

İlk adım, hastanın kolundaki bir damardan, standart bir kan tahlili için gerekenden biraz daha fazla miktarda kan alınmasıdır. Bu işlem sırasında kullanılan tüplerin içine, kanın hemen pıhtılaşmasını önleyen özel bir madde (antikoagülan) konulur. Bu plateletlerin zamanından önce aktive olup değerli içeriklerini kaybetmesini engeller.

Ardından bu kan tüpleri, “santrifüj” adı verilen özel bir cihaza yerleştirilir. Santrifüj, tüpleri çok yüksek hızlarda döndürerek bir merkezkaç kuvveti oluşturur. Bu kuvvet sayesinde, kanın farklı yoğunluktaki bileşenleri yerçekimine bağlı olarak katmanlara ayrılır. Tıpkı bir salata sosunda yağın ve sirkenin ayrışması gibi, kan hücreleri de ayrışır. En ağır olan kırmızı kan hücreleri tüpün en dibine çöker. Üst kısımda ise plazma ve bizim için en değerli olan plateletler kalır.

Bu işlem genellikle iki kez tekrarlanır. İlk santrifüjle kırmızı kan hücrelerinden kurtulduktan sonra, elde edilen plazma ve platelet karışımı ikinci kez daha yüksek bir hızda santrifüj edilir. Bu ikinci işlem plateletlerin plazma içinde iyice yoğunlaşmasını ve tüpün dibinde küçük bir hacimde toplanmasını sağlar. Sonunda, üstte kalan platelet açısından fakir plazma atılır ve geriye, normal kandan 5 ila 10 kat daha zengin, altın sarısı renginde, konsantre bir şifa serumu olan PRP kalır. Bu serum, enjeksiyona hazır hale getirilmiş olur.

Platelet Rich Plasma Vücutta Bir Onarım Sürecini Nasıl Başlatır?

PRP’yi hasarlı bir ekleme, tendona veya kasa enjekte ettiğimizde, vücudun doğal iyileşme mekanizmasını taklit eden ve güçlendiren bir olaylar zincirini tetikleriz. PRP, doğrudan bir “yapı malzemesi” değildir; daha çok bir inşaat alanına gelen ve tüm işçilere ne yapmaları gerektiğini söyleyen bir “ustabaşı” gibidir. Vücudun kendi onarım hücrelerini organize eder ve yönlendirir.

Bu süreç temel olarak şu adımlarla ilerler:

Aktivasyon ve Büyüme Faktörü Salınımı: Enjekte edilen plateletler, hasarlı dokudaki kolajenle temas ettiğinde aktive olur ve içlerindeki yüzlerce büyüme faktörünü hızla ortama salarlar.

Enflamasyon (İltihaplanma): PRP, ilk olarak bölgede kontrollü ve kısa süreli bir iltihabi yanıt başlatır. Bu korkulacak bir durum değildir; tam tersine, iyileşmenin ilk ve en gerekli adımıdır. Vücut bu sayede “Burada bir sorun var!” alarmını alır ve onarım ekiplerini bölgeye yönlendirir.

Hücre Göçü (Kemotaksis): Salgılanan büyüme faktörleri, bir “çağrı sinyali” gibi davranarak vücudun farklı bölgelerindeki kök hücreleri ve diğer onarıcı hücreleri hasarlı bölgeye çeker.

Hücre Çoğalması (Proliferasyon): Bölgeye ulaşan bu onarım hücreleri, büyüme faktörlerinin etkisiyle hızla çoğalmaya başlar ve yeni, sağlıklı doku üretmek için çalışır.

Yeni Damar Oluşumu (Anjiyogenez): İyileşmenin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için bölgenin iyi kanlanması şarttır. Büyüme faktörleri, yeni kan damarlarının oluşumunu teşvik ederek bölgeye daha fazla oksijen ve besin taşınmasını sağlar.

Yeni Doku Sentezi: Son aşamada, hücreler hasarlı dokuyu onarmak için kolajen gibi temel yapı taşlarını üretir ve dokunun yeniden yapılanmasını sağlar.

Hangi Ortopedik Rahatsızlıklarda Platelet Rich Plasma Tedavisi Düşünülebilir?

PRP, özellikle kendi kendine iyileşme potansiyeli düşük olan veya kronikleşmiş kas-iskelet sistemi sorunlarında değerli bir tedavi seçeneğidir. Ortopedide sıkça başvurduğumuz bazı durumlar şunlardır:

• Eklem Kireçlenmesi (Osteoartrit)
• Kronik Tendon Problemleri (Tendinopatiler)
• Bağ Yaralanmaları
• Kas Yırtıkları
• Kıkırdak Hasarları
• Cerrahi Sonrası İyileşmeyi Destekleme

Diz Kireçlenmesinde Platelet Rich Plasma Neden Bu Kadar Popüler?

Diz kireçlenmesi, eklem kıkırdağının zamanla aşınması ve görevini yapamaz hale gelmesidir. Bu durum ağrıya, tutukluğa ve hareket kısıtlılığına yol açar. PRP, diz kireçlenmesi tedavisinde adeta bir çığır açmıştır. Çünkü diğer tedavilerin aksine, sadece ağrıyı geçici olarak maskelemeyi değil aynı zamanda kıkırdak dokusunun kendini onarması için biyolojik bir ortam yaratmayı hedefler. PRP içindeki büyüme faktörleri, kıkırdak hücrelerinin (kondrosit) çoğalmasını teşvik edebilir, yeni kıkırdak yapı taşlarının üretimini artırabilir ve eklem içindeki iltihabı azaltarak ağrıyı dindirebilir. Özellikle hafif ve orta dereceli diz kireçlenmesinde, hastaların ağrılarında belirgin bir azalma ve yürüme, merdiven çıkma gibi günlük aktivitelerinde ciddi bir iyileşme sağladığına dair çok sayıda bilimsel çalışma mevcuttur.

İnatçı Tenisçi Dirseği İçin Platelet Rich Plasma Nasıl Bir Çözüm Sunar?

Tenisçi dirseği (lateral epikondilit), dirseğin dış tarafındaki tendonların aşırı kullanıma bağlı olarak yıpranması ve küçük yırtıklar oluşması durumudur. Genellikle dinlenme, ilaç ve fizik tedaviye yanıt verir. Ancak bazı durumlarda ağrı kronikleşir ve hastanın yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürür. İşte bu “inatçı” vakalarda PRP devreye girer. Tendonların kanlanması normalde zayıftır, bu yüzden kendi kendilerine iyileşmeleri yavaş olur. PRP’yi doğrudan hasarlı tendon bölgesine enjekte ettiğimizde, o bölgeye yoğun bir “iyileşme sinyali” göndermiş oluruz. Bu bölgedeki kanlanmayı artırır, yeni ve sağlıklı tendon dokusunun oluşumunu tetikler ve kronikleşmiş hasarın onarılmasına yardımcı olur. Diğer tedavilere yanıt vermeyen hastalarda, cerrahiye gitmeden önce denenebilecek çok etkili bir yöntemdir.

Platelet Rich Plasma Tedavisinin Başarısını Neler Etkiler?

PRP tedavisinin bir “sihirli değnek” olmadığını ve başarının birçok faktöre bağlı olduğunu bilmek önemlidir. Her hastanın tedaviye verdiği yanıt farklı olabilir. Sonuçları etkileyen başlıca faktörler şunlardır:

• Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu
• Hasarın tipi, derecesi ve ne kadar süredir devam ettiği (kronikliği)
• Uygulanan PRP’nin kalitesi (platelet konsantrasyonu, akyuvar içeriği)
• Enjeksiyonun doğru tekniği ve ultrason rehberliği ile yapılması
• Tedavi sonrası hastanın hekim önerilerine uyması (dinlenme, rehabilitasyon)
• Sigara kullanımı gibi iyileşmeyi olumsuz etkileyen alışkanlıklar

Platelet Rich Plasma Enjeksiyonu Diğer Tedavilerden Neden Farklıdır?

Hastalar sık sık PRP’yi kortizon veya hyaluronik asit (halk arasında “horoz ibiği aşısı”) gibi diğer enjeksiyon tedavileriyle karşılaştırır. Aralarındaki felsefe farkını anlamak önemlidir.

Kortizon enjeksiyonu, güçlü bir anti-enflamatuar ilaçtır. Eklemdeki yangıyı hızla söndürür ve ağrıyı keser. Bu bir yangını suyla söndürmeye benzer. Hızlı bir rahatlama sağlar ancak etkisi birkaç hafta veya ay içinde geçer ve altta yatan sorunu çözmez. Üstelik sık tekrarlandığında dokuya zarar verme potansiyeli vardır.

Hyaluronik asit enjeksiyonu, eklem sıvısının kayganlığını ve şok emici özelliğini artırmayı hedefler. Bu bir makinenin yağlanmasına benzetilebilir. Eklem hareketlerini rahatlatır ve ağrıyı bir süreliğine (genellikle 6 aya kadar) azaltabilir, ancak onarıcı bir etkisi yoktur.

Platelet Rich Plasma ise tamamen farklı bir mantıkla çalışır. O, bir yangını söndürmek veya bir makineyi yağlamak yerine, hasarlı binanın temellerini onarmak için bir inşaat ekibi gönderir. Etkisi daha yavaş başlar çünkü biyolojik bir onarım süreci zaman alır. Ancak sağladığı iyileşme, altta yatan soruna yönelik olduğu için potansiyel olarak çok daha kalıcı ve anlamlıdır.

Bir Hasta İçin Platelet Rich Plasma Tedavi Günü Nasıl Geçer?

Tedavi süreci, hastalar için genellikle oldukça konforlu ve basit bir şekilde ilerler. Tüm işlem hazırlık ve uygulama dahil olmak üzere yaklaşık bir saat sürer. Tedavi günü sizi şunlar bekler.

Sohbet ve Hazırlık: Kliniğe geldiğinizde, hekiminizle son bir kez sürecin üzerinden geçilir ve aklınızdaki sorular yanıtlanır.

Kan Alımı: Kolunuzdan küçük bir miktar kan alınır. Bu işlem normal bir kan tahlilinden farksızdır.

PRP’nin Hazırlanması: Siz dinlenirken, alınan kanınız laboratuvarda santrifüj işleminden geçirilerek PRP’niz hazırlanır. Bu yaklaşık 20-30 dakika sürer.

Uygulama: Hazırlanan PRP, enjekte edilecek bölgeye uygulanır. Bu en önemli aşamadır. Enjeksiyonun hasarlı dokuya yapıldığından emin olmak için işlem mutlaka ultrasonografi rehberliğinde yapılmalıdır. Ultrason, cildin altındaki tendonları, bağları ve eklem boşluğunu görmemizi sağlayan bir teknolojidir ve iğnenin doğru hedefe ulaştığını anbean teyit etmemize olanak tanır. İşlem sırasında ağrı hissini en aza indirmek için bölgeye lokal anestezik bir sprey sıkılabilir veya çok ince iğneler kullanılır.

Platelet Rich Plasma Tedavimin Başarısını Artırmak İçin Neler Yapabilirim?

PRP tedavisi, hekim ve hastanın bir takım olarak çalıştığı bir süreçtir. Enjeksiyon yapıldıktan sonra sizin de tedavinin başarısına katkı sağlamak için yapabileceğiniz önemli şeyler vardır.

Dinlenin: Hekiminiz, tedavi edilen bölgeye göre size özel bir dinlenme süresi önerecektir. Genellikle ilk birkaç gün bölgeyi aşırı zorlamaktan kaçınmak önemlidir.

İlaç Kullanımına Dikkat Edin: Tedaviden sonraki ilk 1-2 hafta boyunca, PRP’nin başlattığı doğal iltihaplanma sürecini baskılamamak için anti-enflamatuar ilaçlardan (ibuprofen, naproksen gibi) kaçınmanız istenecektir. Ağrı için genellikle parasetamol içeren basit ağrı kesiciler önerilir.

Fizik Tedavi ve Egzersiz: İyileşme süreci ilerledikçe, hekiminizin veya fizyoterapistinizin önereceği egzersiz programına harfiyen uymak, dokunun güçlenmesi ve fonksiyonların geri kazanılması için hayati önem taşır.

Sağlıklı Beslenin: Vücudun bir onarım sürecindeyken bol protein, vitamin ve mineral içeren bir beslenme düzeni iyileşmeyi destekler. Bol su içmek de önemlidir.

Sabırlı Olun: Unutmayın bu biyolojik bir süreçtir. İyileşmenin etkileri haftalar içinde yavaş yavaş ortaya çıkacaktır. Kendinize ve vücudunuza zaman tanıyın.

Platelet Rich Plasma Tedavisinin Avantajları Nelerdir?

PRP tedavisinin giderek daha fazla tercih edilmesinin arkasında yatan birçok mantıklı sebep vardır. Başlıca avantajları şunlardır:

• Tamamen doğal olması
• Hastanın kendi kanından elde edilmesi
• Alerji riski taşımaması
• Hastalık bulaşma riskinin olmaması
• Minimal invaziv bir işlem olması
• Genel anestezi gerektirmemesi
• İyileşme sürecinin cerrahiye göre çok daha kısa olması
• Semptomları değil sorunun kökenini hedeflemesi
• Cerrahi ihtiyacını erteleme veya ortadan kaldırma potansiyeli

Platelet Rich Plasma Tedavisinin Riskleri veya Yan Etkileri Var mıdır?

Her tıbbi müdahalede olduğu gibi, PRP’nin de potansiyel yan etkileri ve riskleri vardır. Ancak bu tedavinin en güzel yanlarından biri, kendi kanınız kullanıldığı için güvenlik profilinin son derece yüksek olmasıdır. PRP yan etkileri genellikle hafif, geçici ve kolay yönetilebilir düzeydedir.

En sık görülen yan etkiler:

• Enjeksiyon bölgesinde ağrı
• Hassasiyet
• Şişlik
• Morarma

Bu belirtiler genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden kaybolur ve iyileşme sürecinin doğal bir parçası olarak kabul edilir. Buz uygulaması bu şikayetleri hafifletmeye yardımcı olabilir.

Nadir görülen riskler ise her enjeksiyon işleminde ortak olan risklerdir:

• Enfeksiyon
• Kanama
• Sinir veya damar hasarı

Bu riskler, işlemin steril koşullarda, deneyimli bir hekim tarafından ve ultrason rehberliğinde yapılmasıyla minimuma indirilir.

Kimler Platelet Rich Plasma Tedavisi İçin Uygun Bir Aday Değildir?

PRP kimlere yapılmaz sorusu, tedavinin güvenliği ve etkinliği için kritik bir sorudur. PRP, herkese uygulanabilecek bir tedavi değildir. Bazı durumlar tedavinin yapılmasını engelleyebilir.

PRP için uygun olmayan durumlar şunlardır:

• Kanama veya pıhtılaşma bozuklukları
• Kritik derecede düşük platelet (trombosit) sayısı
• Aktif kanser hastalığı
• Tedavi bölgesinde veya vücutta yaygın bir enfeksiyon
• Ciddi karaciğer hastalığı
• Hemodinamik instabilite (dolaşım sistemi sorunları)
• Gebelik ve emzirme dönemleri

Ayrıca kan sulandırıcı ilaç kullanan hastaların durumu ilacı geçici olarak kesme imkanına göre hekim tarafından özel olarak değerlendirilmelidir.

Platelet Rich Plasma Tedavisinin Maliyeti Ne Kadardır ve Sigorta Karşılar mı?

PRP fiyatları ve prp ücreti, hastaların doğal olarak en çok merak ettiği konulardan biridir. Ancak bu sorunun net ve tek bir cevabı yoktur. PRP tedavisi fiyat 2025 yılı için de birçok değişkene bağlıdır.

Maliyeti etkileyen faktörler:

• Kullanılan PRP hazırlama kitinin markası ve kalitesi
• Tek seans mı yoksa birden fazla seans mı gerektiği
• Uygulama yapılacak bölgenin sayısı ve genişliği
• İşlemin yapıldığı kliniğin teknolojik donanımı ve konumu

PRP nedir fiyatları neden bu kadar değişken diye düşünüyorsanız, bunun kişiye özel hazırlanan biyolojik bir tedavi olduğunu ve standart bir ilaç olmadığını hatırlamak gerekir. Maalesef, PRP tedavisi henüz SGK veya çoğu özel sağlık sigortası tarafından rutin olarak karşılanmamaktadır. Bu nedenle tedaviye karar vermeden önce maliyetler konusunda hekiminizle açıkça konuşmanız ve tüm detayları öğrenmeniz, sürprizlerle karşılaşmamanız açısından önemlidir.